Znana amerykańska oficyna wydawnicza Dark Entries Records świętuje dekadę swojego istnienia wydaniem interesującej kompilacji zatytułowanej „Tens Across The Board”. Znalazły się na niej utwory dziesięciu wykonawców, których specjalizujący się w wyszukiwaniu i wznawianiu archiwaliów wydawca ma w swoim dotychczasowym portfolio. Nagrania ułożono w porządku chronologicznym, żadnego z nich nie spotkaliśmy dotychczas na winylu a aż 7 nie ukazało się wcześniej w ogóle.
10. rocznica zobowiązuje, nic też dziwnego, że Josh Cheon, jej założyciel i animator a przy tym pasjonat winylowych rarytasów i maniakalny wręcz poszukiwacz undergroundowej muzyki elektronicznej i post-punkowej ostatnich 30 lat XX wieku, postarał się bardzo, by prezentowany zestaw był co najmniej intrygujący. Przede wszystkim z kolekcjonerskiego punktu widzenia ale nie tylko. Przy tej okazji zabrał w rozpoczynającą się w roku 1981 i kończącą 12 lat później podróż poprzez różne odcienie syntetycznej kreacji. Chronologicznie wędrujemy głównie po krajach Europy, zahaczając przy tym również jednak o Australię i Amerykę Północną.
Całość otwiera się surową minimalistyczną pieśnią zanurzoną w szemraniu analogowych syntezatorów, okraszonym prostym beatem i cichymi gitarowymi pogłosami. Belgijski Parade Ground czyli duet braci Pierre’a i Jean-Marca Pauly podzielił się tu niepublikowanym nagraniem „The Light’s Gone” z okresu pierwszych uwiecznionych na taśmie eksperymentów, w których pomagali im panowie Patrick Codenys i Jean-Luc De Meyer. Był to zresztą początek bliskiej i jak się okazało częstej późniejszej współpracy z członkami grupy, która już wkrótce miała zyskać status prawdziwie monumentalny jako Front 242. W przypadku braci Pauly na zasłużone uznanie trzeba było poczekać trochę dłużej co nie zmienia faktu, że rozpoczęcie składanki jest bardzo dobre. Warto nadmienić, że „The Light’s Gone” pochodzi jeszcze sprzed ukazania się pierwszego singla Parade Ground “Moan On The Sly”. 
Rok 1982 reprezentuje „La Esperanza está en Antenas”, powolny temat napędzany linią basu wydobytą z trzewi używanego także przez Depeche Mode automatu Roland Boss Dr. Rhythm DR-55, autorstwa pochodzącego z Granady hiszpańskiego Diseño Corbusier. Położone w hrabstwie Essex, słynne nie tylko jako barometr opinii publicznej w Wielkiej Brytanii ale przede wszystkim jako miejsce, gdzie powstały grupy Yazoo i wspomniany wyżej Depeche Mode, miasto Basildon przypomniane zostanie jeszcze pod koniec przesłuchiwanego materiału za sprawą tercetu From Nursery to Misery. 
Siostry bliźniaczki Gina i Tina Fear oraz grający na instrumentach klawiszowych Lee Stevens za sprawą “Contentment” – pierwotnie ujawnionego na belgijskiej kasecie “Heartbeat Vol.4” wydanej w 1989 roku – zaprezentują typowe dla siebie charakterystyczne dziecięce wokale i syntezatorowy akompaniament. Na potrzeby jubileuszowej składanki Lena Platonos (Λένα Πλάτωνος), 
grecka ikona muzyki elektronicznej podzieliła się głęboko dotąd ukrytą w szufladzie wersją demo nagrania “Μια Γάτα Σασ Περιμένει Στη Γωνία” (Kot czeka na Ciebie w kącie) z 1983 roku, nawiedzonym muzycznym drobiazgiem kończącym się mrożącym krew w żyłach krzykiem. Pozostając wciąż w 1983 roku przenosimy się do Mesyny we Włoszech i odwiedzamy Victrolę,
duet Antonino „Eze” Cuscinà’y i Carlo Smeriglio. Panowie ujawnili instrumentalną wersję kompozycji „Luca”, gitarową melodię rytmicznie napędzaną przez tandem Korg Polysix i monofoniczny syntezator basowy Roland TB-303. Stronę A opisywanego wydawnictwa kończymy w Słowenii, by około 1984 roku trafić na legendarną Borghesię
pracującą nad albumem „Ljubav Je Hladnija Od Smrti”. “Magla” (czyli “Mgła”) to monotonna, powolna, wykreowana palcami Aldo Ivancica elektronika, będąca odpowiednio ponurą przestrzenią dla niskiego głosu Dario Seravala.
Po odwróceniu płyty kompilacja przerzuca nas na kilka chwil na półkulę południową gdzie w tym samym roku w Sydney, pod prażącym słońcem Australii, 
Tom Ellard (Severed Heads) stworzył schizoidalny, rytmiczny „Ga Duum Blitzfonika” pierwotnie wydany na kasecie “Independent World Vol. 2” przez Monochrome Tapes w 1985 roku. W tym wypadku Tom wystąpił jako Lord Metal (pod aliasem będącym anagramem jego imienia i nazwiska) chcąc uniknąć ewentualnych problemów wynikających z praw autorskich w związku z podpisanymi wcześniej umowami. Pochodzące z wydanej rok później w Austrii kasety “Plop” “Corto Maltese” – nagranie francuskiego (wtedy jeszcze duetu, który tworzyli Didier “Doc” Pilot i Zouka Dzaza) X-Ray Pop,
powstałego w Tours i grającego minimal wave – intryguje swoją chłodną bezpretensjonalną delikatnością i prostotą. Instrumentalna wersja demo tematu “Lübeckerstrasse” z 1988 roku jest najmocniejszym punktem całego zestawu – świetnie 
brzmi głównie za sprawą grającego tu pierwsze skrzypce syntezatora ARP Odyssey, rozsławionego przede wszystkim przez Johna Foxxa i grupę Ultravox. W połączeniu z klasycznym monofonicznym Rolandem SH-101 oraz słynnym, klasycznym już automatem perkusyjnym Roland TR-808 tworzy iście nowo-romantyczne brzmienie, tak charakterystyczne dla duetu Second Decay panów Andreasa Sippela i Christiana Purwiena. Nagranie powstało w mieszkaniu Andreasa, położonym przy ulicy Lübeckerstrasse w Dortmundzie. Całość zamyka Cyrnai 
czyli Carolyn Fok, amerykańska malarka i pisarka, parająca się także elektronicznym eksperymentem. Nagranie “Digital Grit Box (Demo)” powstało podczas sesji albumu “Tansfiguration” w 1993 przy użyciu programów Studio Vision i Sample Cell.
Mam problem z jednoznacznym ocenieniem tej kompilacji. Z jednej strony wysoka archiwalna wartość nagrań do tej pory nieznanych bądź zamieszczonych wcześniej na niskonakładowych wydaniach kasetowych oraz ogrom archeologicznej pracy nie tylko związanej z dotarciem do nich ale również z ich precyzyjnym, starannym i żmudnym oczyszczeniem przy pomocy cyfrowej miotełki, którym zajął się George Horn z Fantasy Studios, jak zwykle wykonując znakomitą robotę. Z każdym z nich wiąże się interesująca opowieść, którą można dzielić się np prowadząc program w radiu, każde z nich jest niczym frapująca fotografia w albumie historii muzyki podziemnej. To wszystko budzi mój najwyższy szacunek. Z drugiej – typowa dla składanek zróżnicowana wartość artystyczna prezentowanego materiału, w tym wypadku wzmocniona wybitnie kolekcjonerskim, przypruszonym patyną charakterem całości, co wszak nie powinno dziwić, gdy zdamy sobie sprawę, że kilka z nich jest nieledwie szkicem, próbą, pierwszym zaznajomieniem się z niełatwą materią tworzenia. Nie mam jednak wątpliwości, że prawdziwy badacz i zbieracz eksperymentalnej elektronicznej muzyki tamtych czasów nie tylko sięgnie po tę płytę ale z dumą postawi ja na półce, by w ten sposób dopełnić posiadane już zbiory realizacji ulubionych przez siebie Artystów. Być może nie będzie do niej często wracał, ale już sam fakt uzupełnienia kolekcji przysporzy mu dużej satysfakcji, a nagrania Parade Ground, Leny Platonos, Victroli, Borghesi czy Second Decay z całą pewnością dadzą mu sporo radości.
Wykonawca: Various Artists
Tytuł: Ten Across The Board
Format: LP, digital album
Gatunek: experimental, EBM, minimal synth
Data wydania: 15 listopada 2019
Wydawca: Dark Entries Records
Tracklist:
01. Parade Ground – The Light’s Gone
02. Diseño Corbusier – La Esperanza está en Antenas
03. Lena Platonos – Μια Γάτα Σασ Περιμένει Στη Γωνία
04. Victrola – Luca (Instrumental)
05. Borghesia – Magla
06. Tom Ellard – Ga Duum Blitzfonika
07. X-Ray Pop – Corto Maltese
08. Second Decay – Lübeckerstrasse
09. From Nursery To Misery – Contentment
10. Cyrnai – Digital Grit Box (Demo)
